Natuurlijk, zelfzorg!

Zelfzorg is luxe in onze snelle maatschappij, en vaak gereduceerd tot hygiëne, eten en drinken en slaap. Maar wat is zelfzorg nou eigenlijk?

Goed voor jezelf zorgen houdt in dat je zorgt dat je behoeften vervuld worden. Hoe belangrijk je die behoeften vindt is afhankelijk van je omgeving en de maatschappij waarin je leeft, en hoeveel last je ervan ondervindt als je behoeften niet vervuld zijn. Oftewel, wordt je er ziek van mentaal of fysiek.

Zelfzorg kun je verdelen over 5 vlakken: fysiek, mentaal, emotioneel, sociaal en spiritueel. Op elk van deze vlakken heb je behoeften en heeft het een effect op je systeem als je niet aan die behoeften voldoet, op korte of op langere termijn.

We denken vaak dat we het fysieke vlak wel aardig gedekt hebben, zeker in onze Westerse wereld waar we eigenlijk geen honger kennen. Maar luisteren we ook echt naar ons lichaam? Stop je met wat je doet om te drinken als je dorst hebt, pauze te nemen als je moe bent, te eten waarvan je voelt dat het ook echt goed is voor je en te stoppen als je lijf aangeeft dat je het niet moet doen? De subtiele signalen van je lichaam (h)erkennen is vaak nog een hele kunst als je dat eigenlijk van jongs af aan afgeleerd hebt, en onder druk van de sociale normen en waarden.

Dat fysieke vlak geeft dan vaak nog het meest duidelijk signalen af van de behoeften die het heeft. Lastiger wordt het te herkennen als het gaat over behoeften op het sociale of spirituele vlak. Behoeften die op dat vlak om aandacht vragen zijn minder acuut, verstopt in een moe gevoel, een lamlendig of zelfs depressief gevoel. Mentaal en emotioneel geeft dat ook een belasting die dan weer lastiger te ontrafelen is.

Hoe kom je er nou achter wat dan die behoeften zijn? Door naar je lichaam te leren luisteren. En daarbij begin je met de meest duidelijke signalen, de fysieke signalen, serieus te nemen en het luisteren ernaar in te passen in je dagelijks leven. Doordat je dan weer meer gericht bent op de signalen van je lichaam, kun je vervolgens gaan voelen wat het effect is van bijvoorbeeld sociale interacties. Wordt je heel moe van bepaalde contacten, of laden ze je juist op en voel je je fris erna. Welk boek of artikel zet je 'aan' of juist uit, waar kies je voor in je vrije tijd en wat is daar het effect van op hoe je je voelt.

Dopamine is daarin een hormoon dat veel beïnvloedt. Het is het beloningshormoon dat veel gedrag bepaalt maar ook goed te vervangen is door gezondere alternatieven. Ook hierbij geldt dat de snelle reactie van je lichaam door dopamine aan te maken bij bijvoorbeeld spelletjes op je telefoon, vanzelfsprekend makkelijker is om even tussendoor te doen en te herkennen. Maar de dopamine die je aanmaakt door naar een mooi kunstwerk te kijken, een fijne wandeling te maken of een gezonde maaltijd te nemen, heeft minder bijwerkingen en werkt langduriger en op meer vlakken positief door. 

Bewuste keuzes zijn daarom de sleutel om de switch te maken van korte termijnkeuzes die op de lange termijn je behoeften niet vervullen, naar lange termijnkeuzes die in het hier en nu ook een tevreden gevoel geven.

Ik wens je een fijne herfst toe met veel zelfzorg!